Wielka Wojna
Zmienia Świat
W latach 1914-1918 przez Europę przetoczyła się wojna niepodobna do wszystkich innych. Wielka Wojna. Dwa potężne bloki państw rzucały przeciwko sobie setki tysięcy żołnierzy. Od pól Flandrii po bezkresne równiny Rosji – wojna pochłonęła miliony istnień.
„Nikt nie może sobie wyobrazić rozmiarów światowej pożogi, nieszczęść i zniszczeń, jakie przyniosłaby wojna. Wszystkie wojny przeszłości byłyby wobec niej dziecinną igraszką”
Theobald von Bethmann-Hollweg
kanclerz Niemiec w latach 1909-1917, 7 lipca 1914
Antywojenna pocztówka „Dotacja dla lotników”
Fot.: East News/AKG Images
Żołnierze Ententy idą ulicą zniszczonego miasta. W wyniku ostrzału artyleryjskiego podczas I wojny światowej ponad 40 miejscowości zostało startych z powierzchni ziemi.
Fot.: East NewsKres starego świata
Europejscy politycy dążyli do wojny już w ostatnich dekadach XIX wieku, choć nie rozumieli jeszcze, że konflikt pogrzebie znany im świat. Pod koniec XIX wieku równowagę zachwiało utworzenie dwóch potężnych bloków państw: stare potęgi kolonialne, Wielka Brytania i Francja, zawiązały sojusz przeciwko rosnącym aspiracjom Niemiec, te z kolei zbliżyły się do Austro-Węgier, które rywalizowały z Rosją o wpływy na Bałkanach. Rosja odtrącona przez Rzeszę Niemiecką porozumiała się z Francją i Wielką Brytanią. Iskrą, która zapaliła beczkę prochu było zabójstwo arcyksięcia Ferdynanda, austro-węgierskiego następcy tronu, którego dokonał serbski nacjonalista Gawriło Princip 28 czerwca 1914. Wydarzenie stało się pretekstem, po którym kolejne europejskie państwa zaczęły wypowiadać sobie wojnę. Poza Europą, walki toczyły się na Dalekim Wschodzie i w Afryce. Do wojny stopniowo zaczęły przystępować państwa ze wszystkich kontynentów.
Państwa Centralne
Państwa Niemieckie
Państwa Neutralne
Państwa Ententy (Trójporozumienie)
Sprzymierzeńcy Ententy
Dominia i kolonie państw Ententy
Francuscy żołnierze w okopie pełnym rannych i martwych żołnierzy pod Argonny w 1915 roku.
Fot.: East News/L'Illustration
Transport rannych na froncie zachodnim. Obraz olejny Ugo Matani. Ugo Matania, włoski malarz, stał się kronikarzem frontu zachodniego I wojny światowej.
Fot.: Ugo Matania/Europeana/Welcome Collection/CC 4.0
Brytyjscy żołnierze z 55 Dywizji West Lancashire oślepieni gazem bojowym oczekują na leczenie w punkcie medycznym podczas bitwy pod Ypres. 10 kwietnia 1918. Nowa, straszliwa broń pojawiła się na polach bitew po raz pierwszy w czasie Wielkiej Wojny. Była wykorzystywana przez obie strony konfliktu. Gazy bojowe powodowały ciężkie oparzenia, uszkodzenia dróg oddechowych, nieodwracalną ślepotę i śmierć.
Fot.: East News/AKG Images Jak technologia
zmieniła oblicze wojny
28 lipca 1914. Wybuch I wojny światowej. Setki pociągów dostarczają tysiące żołnierzy na front.
Wrzesień 1914. Zatrzymanie niemieckiej ofensywy nad Marną oznacza ustabilizowanie frontu i przerodzenie się konfliktu w wojnę pozycyjną, w której śmiertelne żniwo zbierać będzie broń maszynowa i ogień artylerii.
8 września 1914. Pierwsza potyczka samolotów w historii. Rosyjski pilot Piotr Niestierow staranował austriacki samolot zwiadowczy, ale wrogie maszyny zwalczano już w powietrzu ogniem karabinów maszynowych. Odtąd potyczki samolotów wpiszą się w krajobraz Wielkiej Wojny.
31 stycznia 1915. Niemcy podczas bitwy pod Bolimowem nad Rawką po raz pierwszy używają gazów bojowych. Podczas I wojny światowej obie strony używały bojowych środków trujących
m.in. chloru i iperytu (gazu musztardowego). Nazwa iperytu pochodzi od miasta Ipr, gdzie użyto go na froncie zachodnim.
4 lutego 1915. Niemcy wprowadzają nieograniczoną wojnę podwodną. Odtąd ich okręty podwodne atakowały nie tylko okręty wojenne, ale również statki handlowe oraz cywilne.
31 maja-1 czerwca 1916. W bitwie jutlandzkiej walczą ze sobą brytyjskie i niemieckie okręty liniowe ostrzeliwując się wzajemnie pociskami z wielkokalibrowych dział.
15 września 1916. W bitwie nad Sommą po raz pierwszy wykorzystano w boju czołgi. Ich angielska nazwa tank – miała ukryć nową broń, którą kamuflowano jako zbiorniki paliwa. Wkrótce swoje czołgi skonstruowali też Francuzi i Niemcy.
Jak technologia
zmieniła oblicze wojny
28 lipca 1914. Wybuch I wojny światowej. Setki pociągów dostarczają tysiące żołnierzy na front.
Wrzesień 1914. Zatrzymanie niemieckiej ofensywy nad Marną oznacza ustabilizowanie frontu i przerodzenie się konfliktu w wojnę pozycyjną, w której śmiertelne żniwo zbierać będzie broń maszynowa i ogień artylerii.
8 września 1914. Pierwsza potyczka samolotów w historii. Rosyjski pilot Piotr Niestierow staranował austriacki samolot zwiadowczy, ale wrogie maszyny zwalczano już w powietrzu ogniem karabinów maszynowych. Odtąd potyczki samolotów wpiszą się w krajobraz Wielkiej Wojny.
31 stycznia 1915. Niemcy podczas bitwy pod Bolimowem nad Rawką po raz pierwszy używają gazów bojowych. Podczas I wojny światowej obie strony używały bojowych środków trujących
m.in. chloru i iperytu (gazu musztardowego). Nazwa iperytu pochodzi od miasta Ipr, gdzie użyto go na froncie zachodnim.
4 lutego 1915. Niemcy wprowadzają nieograniczoną wojnę podwodną. Odtąd ich okręty podwodne atakowały nie tylko okręty wojenne, ale również statki handlowe oraz cywilne.
31 maja-1 czerwca 1916. W bitwie jutlandzkiej walczą ze sobą brytyjskie i niemieckie okręty liniowe ostrzeliwując się wzajemnie pociskami z wielkokalibrowych dział.
15 września 1916. W bitwie nad Sommą po raz pierwszy wykorzystano w boju czołgi. Ich angielska nazwa tank – miała ukryć nową broń, którą kamuflowano jako zbiorniki paliwa. Wkrótce swoje czołgi skonstruowali też Francuzi i Niemcy.
Jak technologia
zmieniła oblicze wojny
28 lipca 1914. Wybuch I wojny światowej. Setki pociągów dostarczają tysiące żołnierzy na front.
Wrzesień 1914. Zatrzymanie niemieckiej ofensywy nad Marną oznacza ustabilizowanie frontu i przerodzenie się konfliktu w wojnę pozycyjną, w której śmiertelne żniwo zbierać będzie broń maszynowa i ogień artylerii.
8 września 1914. Pierwsza potyczka samolotów w historii. Rosyjski pilot Piotr Niestierow staranował austriacki samolot zwiadowczy, ale wrogie maszyny zwalczano już w powietrzu ogniem karabinów maszynowych. Odtąd potyczki samolotów wpiszą się w krajobraz Wielkiej Wojny.
31 stycznia 1915. Niemcy podczas bitwy pod Bolimowem nad Rawką po raz pierwszy używają gazów bojowych. Podczas I wojny światowej obie strony używały bojowych środków trujących
m.in. chloru i iperytu (gazu musztardowego). Nazwa iperytu pochodzi od miasta Ipr, gdzie użyto go na froncie zachodnim.
4 lutego 1915. Niemcy wprowadzają nieograniczoną wojnę podwodną. Odtąd ich okręty podwodne atakowały nie tylko okręty wojenne, ale również statki handlowe oraz cywilne.
31 maja-1 czerwca 1916. W bitwie jutlandzkiej walczą ze sobą brytyjskie i niemieckie okręty liniowe ostrzeliwując się wzajemnie pociskami z wielkokalibrowych dział.
15 września 1916. W bitwie nad Sommą po raz pierwszy wykorzystano w boju czołgi. Ich angielska nazwa tank – miała ukryć nową broń, którą kamuflowano jako zbiorniki paliwa. Wkrótce swoje czołgi skonstruowali też Francuzi i Niemcy.
Żołnierze niosą rannego kolegę. Kwiecień 1918 roku. Wiosną, jesienią i zimą strefa przyfrontowa zamieniła się w wielkie bagno. Leje po eksplozjach artyleryjskich zapełniały się wodą. Zimno, wilgoć, smród rozkładających się ciał i plaga szczurów były niemal tak uciążliwe jak przeciwnicy.
Fot.: East News/Maurice-Louis Branger
Zniszczone miasteczko St. Peter niedaleko Gorycji (ob. Włochy). W czasie I wojny światowej przebiegał tu front między wojskami włoskimi i austro-węgierskimi. Od płynącej nieopodal rzeki Isonzo (Soczy) wzięło nazwę dwanaście bitew między Włochami i Austriakami.
Fot.: Europeana/Österreichische Nationalbibliothek/dp
